Theo báo cáo tháng 4/2007 của Ngân hàng thanh toán quốc tế, thị trường ngoại hối có khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày gần 3 nghìn tỷ đô la, làm cho thị trường ngoại hối trở thành thị trường tài chính lớn nhất thế giới. Không giống như hầu hết các sàn giao dịch khác như Sở giao dịch Chứng khoán New York hay Hội đồng thương mại Chicago, thị trường ngoại hối không phải là thị trường tập trung. Trong một thị trường tập trung, mỗi giao dịch đều được ghi lại giá giao dịch và khối lượng giao dịch. Tuy nhiên, thị trường ngoại hối là thị trường phi tập trung, các giao dịch không được ghi lại, thay vào đó thì mỗi nhà làm thị trường sẽ ghi lại các giao dịch của mình và giữ nó như là thông tin độc quyền. Các nhà hoạch định thị trường chính là những ngân hàng lớn nhất trên thế giới, họ chào giá và thỏa thuận với nhau liên tục. Đây là lý do tại sao thị trường mà các ngân hàng thực hiện giao dịch được gọi là thị trường liên ngân hàng.
Sự cạnh tranh giữa các ngân hàng giúp đảm bảo spread và giá cả hợp lý. Đối với nhà đầu tư cá nhân, đây là nguồn trích dẫn giá cả và là nơi forex broker (sàn ngoại hối) thay đổi spread để bù đắp chi phí hoạt động của họ. Hầu hết tất cả các nhà đầu tư cá nhân không thể “tiếp cận” được mức giá trên thị trường liên ngân hàng vì khách hàng giao dịch trên thị trường liên ngân hàng là các quỹ đầu tư lớn nhất trên thế giới cũng như các tập đoàn đa quốc gia lớn có hàng trăm triệu thậm chí hàng tỷ đô la. Mặc dù vậy, nhà đầu tư cá nhân phải hiểu được thị trường liên ngân hàng hoạt động như thế nào bởi vì đó là một trong những các tốt nhất để hiểu “giá bán lẻ” được định giá như thế nào và để quyết định xem bạn có nhận được giá hợp lý từ forex broker hay không. Nội dung tiếp theo chúng ta sẽ tìm hiểu thị trường này hoạt động như thế nào và làm thế nào các hoạt động bên trong của nó có thể ảnh hưởng đến việc đầu tư của bạn.
Ai làm giá trong thị trường ngoại hối?
Đầu tư trong một thị trường ngoại hối phi tập trung đều có lợi và bất lợi. Trong một thị trường tập trung, bạn có lợi ích khi nhìn thấy khối lượng giao dịch trên toàn thị trường. Tính chất quốc tế của thị trường ngoại hối liên ngân hàng có thể gây khó khăn cho việc điều chỉnh, với các đối tượng quan trọng trên thị trường, việc tự điều chỉnh đôi khi hiệu quả hơn các quy định của chính phủ. Đối với nhà đầu tư cá nhân tại Mỹ, một sàn forex phải được đăng ký với CFTC và là thành viên của hiệp hội NFA. CFTC quy định sàn forex phải đảm bảo và đáp ứng các tiêu chuẩn tài chính nghiêm ngặt.
Tổng khối lượng ngoại hối được giao dịch thông qua 10 ngân hàng. Các ngân hàng này là những thương hiệu mà chúng ta đều biết rõ, gồm: Deutsche Bank, UBS, Citigroup và HSBC. Mỗi ngân hàng có cấu trúc khác nhau nhưng hầu hết các ngân hàng sẽ có một nhóm riêng gọi là Phòng giao dịch ngoại hối. Nhóm này chịu trách nhiệm về việc làm giá cho khách hàng của ngân hàng và bù đắp rủi ro đó với các ngân hàng khác. Trong phòng giao dịch ngoại hối có bộ phận bán hàng và bộ phận giao dịch. Bộ phận bán hàng chịu trách nhiệm về việc nhận đơn đặt hàng từ khách hàng, nhận báo giá giao ngay và chuyển tiếp báo giá cho khách hàng để xem khách hàng có muốn xử lý hay không. Ba bước của quá trình này khá phổ biến, mặc dù có thể kinh doanh ngoại tệ trực tuyến, nhiều khách hàng lớn có thể giao dịch bất cứ nơi nào từ 10 triệu đến 100 triệu USD một lần bằng tiền mặt, vì họ tin tưởng rằng họ có được báo giá tốt hơn qua điện thoại so với nền tảng giao dịch. Điều này bởi vì hầu hết các nền tảng được cung cấp bởi các ngân hàng sẽ giới hạn khối lượng giao dịch vì muốn đảm bảo rui ro.
Bộ phận giao dịch ngoại hối thường có 1 hoặc 2 người làm thị trường, những người này chịu trách nhiệm về mỗi cặp ngoại tệ. Như đối với cặp EUR/USD, chỉ có một đại lý chính thức đưa ra báo giá về đồng tiền. Và sẽ có đại lý thứ cấp cung cấp báo giá cho những giao dịch có khối lượng nhỏ hơn. Đối với các loại hàng hóa tiền tệ, có thể có một đại lý chịu trách nhiệm cho cả 3 loại tiền tệ, tùy thuộc vào khối lượng và ngân hàng thấy, hoặc có thể là 2 đại lý.
Điều này rất quan trọng bởi vì ngân hàng muốn đảm bảo rằng mỗi đại lý phải hiểu rõ về đồng tiền của mình và hiểu được hành vi của những người tham gia khác trên thị trường. Thông thường, các đại lý đô la Úc cũng chịu trách nhiệm về đồng đô la New Zealand và thường có một đại lý riêng biệt làm báo giá cho đồng đô la Canada. Đại lý chính sẽ chịu trách nhiệm về đồng tiền thanh khoản cao hơn sẽ đưa ra báo giá. Thiết lập này thường được mô phỏng trên ba trung tâm tài chính: London, New York và Tokyo. Mỗi trung tâm sẽ chuyển các đơn đặt hàng của khách hàng và các mức giá sang một trung tâm giao dịch vào cuối ngày để đảm bảo rằng các đơn đặt hàng của khách hàng được theo dõi 24 giờ 1 ngày.
Các ngân hàng xác định tỷ giá ngoại hối như thế nào?
Các đại lý ngân hàng sẽ xác định giá của họ dựa trên nhiều yếu tố bao gồm: tỷ giá thị trường ngoại hối hiện tại, khối lượng sẵn có ở mức giá hiện tại, quan điểm của họ về mức giá của cặp tiền tệ và khối lượng tồn kho của họ. Nếu họ nghĩ đồng euro đang mạnh hơn thì họ có thể sẵn sàng cung cấp một mức giá cạnh tranh hơn cho khách hàng muốn bán euro vì họ tin rằng một khi họ nhận được đồng euro, họ có thể giữ chúng và có được một chút lợi nhuận nếu chúng tăng lên. Mặt khác, nếu họ nghĩ rằng đồng Euro đang giảm và khách hàng đang bán cho họ đồng Euro, họ có thể chào mua ở mức giá thấp hơn vì họ không chắc chắn liệu họ có thể bán đồng Euro trở lại thị trường ở mức giá có lợi cho họ. Đây là sự “độc đáo” của các nhà làm thị trường không cung cấp spread cố định.
Làm thế nào để một ngân hàng bù đắp rủi ro?
Tương tự như cách chúng ta nhìn thấy giá trên nền tảng (metatrader, ctrader,…) của sàn forex, có hai nền tảng chính mà các nhà giao dịch liên ngân hàng sử dụng, đó là:
- Reuters Dealing
- Electronic Brokerage Service (EBS)
Thị trường ngoại hối liên ngân hàng là một hệ thống chấp nhận tín dụng, trong đó các ngân hàng thương mại dựa trên mối quan hệ tín dụng mà họ đã thiết lập với nhau. Tất cả các ngân hàng có thể thấy tỷ giá tốt nhất của thị trường hiện có. Tuy nhiên, mỗi ngân hàng phải có mối quan hệ tín dụng cụ thể với một ngân hàng khác để giao dịch với mức giá chào bán. Các ngân hàng lớn hơn sẽ có mối quan hệ tín dụng nhiều hơn và giá cả tốt hơn. Điều này cũng đúng cho các sàn ngoại hối bán lẻ. Sàn môi giới ngoại hối có vốn lớn hơn thì sẽ nhận được giá cả tốt hơn từ thị trường ngoại hối liên ngân hàng. Nếu một khách hàng hoặc ngân hàng nhỏ chỉ giao dịch được mức giá thấp hơn với các ngân hàng lớn.
Cả 2 hệ thống EBS và Reuters Dealing đều giao dịch các cặp tiền tệ lớn, một số cặp tiền tệ có tình thanh khoản cao hơn và được giao dịch thường xuyên trên EBS và Reters Dealing. Hai công ty này luôn tranh giành thị phần với nhau.
Các cặp tiền tệ chéo nói chung không được trích dẫn trên một trong hai nền tảng, nhưng được tính toán dựa trên tỷ giá của các cặp tiền tệ chính. Ví dụ, nếu một nhà giao dịch liên ngân hàng có khách hàng muốn mua cặp EUR/CAD, nhà giao dịch liên ngân hàng có thể sẽ mua EUR/USD thông qua hệ thống EBS và mua USD/CAD trên nền tảng Reuters. Sau đó nhà giao dịch liên ngân hàng sẽ nhân tỷ giá này và cung cấp cho khách hàng tỷ giá EUR/CAD tương ứng. Vì vậy, chúng ta thường thấy spread của các cặp tiền tệ chéo (như EUR/CAD) thường cao hơn các cặp tiền tệ chính (như EUR/USD).
Khối lượng giao dịch tối thiểu được xử lý trên một trong hai nền tảng khoảng 1.000.000 đơn vị tiền tệ. Khối lượng giao dịch trung bình một lần khoảng 5.000.000 đơn vị tiền tệ. Đây là lý do tại sao các nhà đầu tư cá nhân không thể tham gia vào thị trường ngoại hối liên ngân hàng.
Kết luận
Các khách hàng cá nhân nhận báo giá từ các nhà làm thị trường trực tuyến (sàn forex, sàn ngoại hối trực tuyến). Các sàn môi giới ngoại hối sử dụng vốn của mình để có được tín dụng với các ngân hàng trên thị trường liên ngân hàng. Sàn ngoại hối càng có nhiều lợi thế, càng có nhiều mối quan hệ tín dụng thì họ có được mức giá cạnh tranh hơn để cung cấp cho khách hàng của họ. Khi thị trường biến động, các ngân hàng có nghĩa vụ phải cung cấp cho khách hàng những mức giá cạnh tranh cập nhật liên tục. Nếu một sàn ngoại hối không có vốn hóa, làm thế nào họ có thể tiếp cận được mức giá cạnh tranh hơn so với sàn ngoại hối vốn lớn? Do đó, nhà đầu tư cá nhân cần thận trọng với sàn ngoại hối mà họ chọn để đầu tư.
